In view of the local elections in N. Macedonia, a group of 13 civil society organizations has jointly called on all mayoral candidates in the City of Skopje, the municipalities in Skopje, as well as in Bitola and Kočani, to endorse and sign the Declaration for Sustainable Urban Mobility with focus on environmental, gender and economic sustainability.
Local infrastructure and access to transport options are key factors shaping how people move within their communities and directly influence their daily mobility habits. In Macedonia, local transport is still predominantly car-oriented — which has major implications for air quality, public space, and overall sustainability.
A Study on gender, climate, and transport, conducted by the Center for Research and Policy Making (CRPM), revealed clear gender differences in mobility patterns. Women are more likely to walk and use public transport, which is often irregular and poorly organized, while men more often rely on cars. Cycling — one of the most sustainable and environmentally friendly transport modes — remains underused by both men and women due to poor infrastructure and safety concerns.
Through this initiative, civil society organizations are encouraging future local leaders to commit to creating greener, safer, and more inclusive cities where all residents — including persons with disabilities and other vulnerable groups — have equal access to mobility and public spaces.
Key Commitments from the Declaration for Sustainable Urban Mobility
By signing the Declaration, mayoral candidates pledge that, if elected, they will:
-
Develop safe and inclusive transport infrastructure – Build marked, well-lit, and universally designed cycling and pedestrian lanes, especially in risky or poorly lit areas.
-
Integrate gender-sensitive urban planning – Include gender analyses and address the specific barriers faced by women and vulnerable citizens.
-
Ensure fair and transparent subsidies – Redesign existing subsidy schemes to target vulnerable groups and implement clear and transparent procedures.
-
Promote public awareness and education – Conduct campaigns and educational programs on road safety, climate benefits, and the economic value of cycling, walking, and public transport.
-
Discourage car traffic – Improve sustainable transport alternatives and limit car use in central city areas by increasing parking fees and restricting access.
-
Enhance public transport quality and inclusivity – Ensure accessible and well-lit bus stops, regular and reliable timetables, and public transport that serves all citizens.
A Call to Action
With this joint initiative, civil society organizations urge all mayoral candidates to support the Declaration and publicly commit to policies that build safe, inclusive, and climate-resilient cities.
Meaningful change begins at the local level — through urban policies that make everyday life easier, safer, and more sustainable for everyone.
Organizations Supporting the Initiative
This initiative is supported by the following organizations:
Center for Research and Policy Making (CRPM), Go Green, Institute for Human Rights, Reactor – Research in Action, Rural Coalition, Bitola na Točak, Stella Network, Eco-Logic, Macedonian Bike Riders. Association for Gender Equality Vizija – Kavadarci, Green.org, RADAR, RGD Geosfera.
Граѓански организации со заедничко барање до кандидатите за градоначалници: време е за одржлива урбана мобилност
Група од 13 граѓански организации упатија заедничко барање до сите кандидат(к)и за градоначалници/чки на Град Скопје, општините во Град Скопје, Битола и Кочани, повикувајќи ги да ја поддржат и потпишат Декларацијата за развој на урбана мобилност која е еколошки, родово и економски одржлива.
Локалната инфраструктура и пристапноста до различни форми на транспорт се клучни фактори кои го одредуваат движењето на луѓето и ги обликуваат нивните секојдневни транспортни навики. Во Македонија, локалниот транспорт најчесто се заснова на користење на автомобили, што создава дополнителни предизвици за животната средина, јавниот простор и квалитетот на воздухот.
Студијата за род, клима и транспорт, изработена од Центарот за истражување и креирање политики (ЦИКП), покажа дека постојат изразени разлики во транспортните навики помеѓу жените и мажите. Жените почесто пешачат и користат јавен превоз, кој е честопати нередовен и несоодветно организиран, додека мажите најчесто користат автомобили. Велосипедизмот – како најеколошки начин на транспорт – е сè уште недоволно застапен поради недостиг на инфраструктура и перцепцијата дека возењето велосипед е небезбедно.
Оваа граѓанска иницијатива има за цел да ги поттикне идните локални лидери да преземат обврска за создавање позелени, побезбедни и поинклузивни градови, каде сите граѓани, вклучително и лицата со попреченост и другите ранливи групи, ќе имаат еднаков и непречен пристап до транспорт и јавен простор.
Клучни обврски од Декларацијата за одржлива урбана мобилност
Со потпишување на Декларацијата, кандидат(к)ите за градоначалници се обврзуваат дека, доколку бидат избрани, ќе работат на:
- Развој на безбедна и инклузивна транспортна инфраструктура – изградба на обележани и осветлени велосипедски и пешачки патеки според принципите на универзален дизајн.
- Родово сензитивно урбанистичко планирање – вклучување на родови анализи и адресирање на специфичните бариери за жените и ранливите групи.
- Правично субвенционирање – редизајн на субвенциите со фокус на поддршка на ранливите категории граѓани, и воведување транспарентни процедури.
- Јавна кампања и едукација – подигање на свесноста за придобивките од користењето јавен превоз, велосипед, или пешачење.
- Дестимулирање на автомобилскиот сообраќај – мерки за ограничување на пристапот на автомобили во централните зони и промоција на алтернативни видови транспорт.
- Квалитетен и инклузивен јавен транспорт – редовни линии, добро осветлени и пристапни автобуските постојки, и сигурен возен ред за сите граѓани.
Повик за акција
Со оваа заедничка иницијатива, граѓанските организации ги повикуваат сите кандидат(к)и за градоначалници да ја поддржат Декларацијата и да покажат јасна заложба за развој на градови што се безбедни, инклузивни и климатски отпорни.
Промената започнува локално – со политики што го подобруваат секојдневието на граѓаните и создаваат поодржлива иднина за сите.
Организации кои ја поддржуваат иницијативата
Иницијативата е поддржана од следните организации:
Центар за истражување и креирање политики (ЦИКП), Go Green – Биди зелен, Институт за човекови права, Macedonian Bike Riders, Реактор, Рурална Коалиција, Битола на точак, Радар, Мрежа Стела, Еко Логик, Геосфера Битола, ЗРЕ Визија Кавадарци, Грин Орг Кочани.
